مزاری
نقش اندیشه سیاسی شهید مزاری در تأسیس دولت افغانستان پساطالبان
پنجشنبه, 24 حوت 1391
نویسنده: اصف جوادی :گرامی باد یاد و خاطره هجدهمین سالگرد فریادگر عدالت اجتماعی در افغانستان شهید مزاری
در دوران درگیری های خانمانسوز کابل در دهه هفتاد خورشیدی، بسیاری از رهبران گروه های جهادی افغانستان یا در اندیشه شکست رقیبان و توسعه قلمرو ملوک الطوائفی خود بودند یا راه حل های کوتاه مدت و مقطعی پیشنهاد می کردند. شهید عبدالعلی مزاری، رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان، که از فرآیند تشکیل دولت موقت مجاهدین در پشاور و نادیده انگاشته شدن بخش بزرگی از شهروندان افغانستان به دلائل مذهبی، قومی و جنسیتی، تجربه آموخته بود، تنها رهبری بود که برای حل و فصل بنیادی و اساسی افغانستان، طرح های ساختاری، جامع و بلند مدت، به مردم افغانستان و گروه های جهادی پیشنهاد می کرد. در این فرصت کوتاه به عنوان نمونه به چند پیشنهاد و راه حل شهید عبدالعلی مزاری اشاره می شود: عدالت اجتماعی:عدالت یکی از مسائل اساسی فلسفه سیاسی به ویژه فلسفه سیاسی اسلامی است. یکی از دلمشغولی های اساسی شهید مزاری نبود عدالت اجتماعی در رفتار نظام سیاسی افغانستان بود. از این رو از دیدگاه شهید مزاری یکی از عوامل بحران مشروعیت سیاسی و یکی از موانع توسعه و مشارکت سیاسی در افغانستان نبود عدالت اجتماعی است. شهید مزاری از تقسیمات ظالمانه اداری افغانستان، به عنوان نمونه یاد می کند و می فرماید: ما هزاره ها و شیعیان که ثلث نفوس افغانستان را تشکیل می دهیم از سی ولایت افغانستان، یک مرکز ولایت در اختیار ما نیست. کجا عدالت است؟ کجا قانون است که چنین باشد.2
وحدت ملّی:شهید مزاری برای به وجود آمدن پایه های وحدت ملّی در درون مرزهای ملّی افغانستان معیار وملاک ارائه می کند. او در این باره می گوید ما عاشق چشم و ابروی کسی نیستیم. ما با کسی دوست هستیم که حقوق همه اقوام افغانستان را به رسمیت بشناسد. وحدت ملّی بدون عدالت ملّی و رعایت حقوق همه شهروندان افغانستان به وجود نخواهد آمد. اگر در یک خانواده حقوق همه اعضای خانواده مراعات نشود، آن خانواده فرو می پاشد چه رسد به یک کشوری که بیش از بیست میلیون نفوس دارد[3] ازاین رو شهید مزاری نخستین فریادگر عدالت و برابری اجتماعی در کشور افغانستان به شمار می آید.
2 احیای هویت، مجموعه سخنرانی های استاد شهید مزاری، قم، انتشارات سراج، نخست، 1374،ص40.
[3] عبدالله، غفاری لعلی، فریاد عدالت، ص، 45.
[4] همان، ص 42.
[5] همان، ص25.
[6] همان، ص11.
[7] همان، ص32.
[8] همان، ص 55.
کرامت انسانی: برپایه آموزه های قرآن کریم انسان ها از کرامت ذاتی برخوردارند. شهید مزاری با توجّه به فراگیر بودن ارزش های انسانی، در باره شهروندان افغانستان می فرماید:اگرآزادی و حقوق انسان ها ارزش دارد باید همه از این ارزش ها برخوردار باشد. همین هزاره، همین بلوچ، همین افغان در پاکستان، در زیر سایه نظام سیاسی فدرالی زندگی می کنند. خودشان رأی می دهند، قانون می سازند، چرا در افغانستان حکومت فدرالی پیاده نمی شود.[4]
حقوق اقوام: شهید مزاری با توجّه به آسیب هایی که وحدت و یکپارچگی ملّی افغانستان را تهدید می کند می فرماید: ما حقوق همه مردم افغانستان را بر پایه نفوس و به تناسب حضورشان درصحنه های جهاد می خواهیم...[5]
اگر انتخابات برگزار شود، نخست باید آمار گرفته و سرشماری شود. این سرشماری باید زیرنظر سازمان ملل باشد. پس از آن انتخابات زیر نظر سازمان ملل برگزار شود... هرملیّتی به تناسب واقعیت وجودی و حضور خود دراین کشور، در سرنوشت سیاسی خود سهیم باشند... و این مربوط به یک ملیّت و قوم خاصّی نیست که ضمانت اجرایی بخواهیم. ملیّت های گوناگون در این کشور وجود دارند. ما می خواهیم همه ملیّت ها همان گونه که درجهاد و در تکالیفی که درطول جهاد پیش آمده، سهم داشتند، شهید دادند و آواره شدند، باید درآینده این مملکت نیز سهم داشته باشند.[6]
حقوق زن: شهید مزاری درسخنرانی های خود ازحقوق زنان حمایت می کرد و می فرماید: ما معتقدیم که انتخابات باید کاملاً آزاد باشد و همه مردم افغانستان بتوانند درآن شرکت کنند، ما سیستم انحصار را به هرشکل و شیوه آن رد می کنیم و طرفدار شرکت همه مردم افغانستان اعم از زن، مرد، پیر و جوان و... برای تعیین سرنوشت سیاسی شان هستیم، این عادلانه نیست که مردان حق شرکت در انتخابات داشته باشند، امّا زنان ازاین حق مسلّم انسانی- اسلامی شان برخوردار نباشند، همه حق دارند در انتخابات شرکت کنند.[7]
شهید مزاری به جایگاه و حضور فعّال زنان در صدر اسلام اشاره می کند و دیدگاه کسانی را که مخالف حضور زنان در فعالیت های اجتماعی- سیاسی هستند، مخالف اسلام می داند و می فرماید: «زنان از همه حقوق انسانی برخوردارند و می توانند در همۀ عرصه های زندگی اجتماعی- سیاسی کشور فعّال باشند، انتخاب شوند و انتخاب کنند.[8]
فریاد حق خواهی و عدالت طلبی شهید مزاری آن قدر رسا و گویا بود که به رغم کار شکنی های برخی حلقه های داخلی، در سراسر منطقه طنین انداز شد و حتی سیاست خارجی بسیاری از کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای را تحت تأثیر قرار داد. از این رو در نشست بن که دولت و حکومت افغانستان پساطالبان پایه گذاری می شد، شعاع وجودی هزاره ها و شیعیان افغانستان به عنوان 20% کل نفوس افغانستان، مذهب شیعه، به عنوان یکی از دومذهب موجود درافغانستان و همچنین حقوق اساسی و مشارکت سیاسی زنان، تلویحاً به رسمیت شناخته شد. البته این کافی نیست امّا بدون تردید گامی به سوی توسعه وپیشرفت افغانستان است
پنجشنبه, 24 حوت 1391
نویسنده: اصف جوادی :گرامی باد یاد و خاطره هجدهمین سالگرد فریادگر عدالت اجتماعی در افغانستان شهید مزاری
در دوران درگیری های خانمانسوز کابل در دهه هفتاد خورشیدی، بسیاری از رهبران گروه های جهادی افغانستان یا در اندیشه شکست رقیبان و توسعه قلمرو ملوک الطوائفی خود بودند یا راه حل های کوتاه مدت و مقطعی پیشنهاد می کردند. شهید عبدالعلی مزاری، رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان، که از فرآیند تشکیل دولت موقت مجاهدین در پشاور و نادیده انگاشته شدن بخش بزرگی از شهروندان افغانستان به دلائل مذهبی، قومی و جنسیتی، تجربه آموخته بود، تنها رهبری بود که برای حل و فصل بنیادی و اساسی افغانستان، طرح های ساختاری، جامع و بلند مدت، به مردم افغانستان و گروه های جهادی پیشنهاد می کرد. در این فرصت کوتاه به عنوان نمونه به چند پیشنهاد و راه حل شهید عبدالعلی مزاری اشاره می شود: عدالت اجتماعی:عدالت یکی از مسائل اساسی فلسفه سیاسی به ویژه فلسفه سیاسی اسلامی است. یکی از دلمشغولی های اساسی شهید مزاری نبود عدالت اجتماعی در رفتار نظام سیاسی افغانستان بود. از این رو از دیدگاه شهید مزاری یکی از عوامل بحران مشروعیت سیاسی و یکی از موانع توسعه و مشارکت سیاسی در افغانستان نبود عدالت اجتماعی است. شهید مزاری از تقسیمات ظالمانه اداری افغانستان، به عنوان نمونه یاد می کند و می فرماید: ما هزاره ها و شیعیان که ثلث نفوس افغانستان را تشکیل می دهیم از سی ولایت افغانستان، یک مرکز ولایت در اختیار ما نیست. کجا عدالت است؟ کجا قانون است که چنین باشد.2
وحدت ملّی:شهید مزاری برای به وجود آمدن پایه های وحدت ملّی در درون مرزهای ملّی افغانستان معیار وملاک ارائه می کند. او در این باره می گوید ما عاشق چشم و ابروی کسی نیستیم. ما با کسی دوست هستیم که حقوق همه اقوام افغانستان را به رسمیت بشناسد. وحدت ملّی بدون عدالت ملّی و رعایت حقوق همه شهروندان افغانستان به وجود نخواهد آمد. اگر در یک خانواده حقوق همه اعضای خانواده مراعات نشود، آن خانواده فرو می پاشد چه رسد به یک کشوری که بیش از بیست میلیون نفوس دارد[3] ازاین رو شهید مزاری نخستین فریادگر عدالت و برابری اجتماعی در کشور افغانستان به شمار می آید.
2 احیای هویت، مجموعه سخنرانی های استاد شهید مزاری، قم، انتشارات سراج، نخست، 1374،ص40.
[3] عبدالله، غفاری لعلی، فریاد عدالت، ص، 45.
[4] همان، ص 42.
[5] همان، ص25.
[6] همان، ص11.
[7] همان، ص32.
[8] همان، ص 55.
کرامت انسانی: برپایه آموزه های قرآن کریم انسان ها از کرامت ذاتی برخوردارند. شهید مزاری با توجّه به فراگیر بودن ارزش های انسانی، در باره شهروندان افغانستان می فرماید:اگرآزادی و حقوق انسان ها ارزش دارد باید همه از این ارزش ها برخوردار باشد. همین هزاره، همین بلوچ، همین افغان در پاکستان، در زیر سایه نظام سیاسی فدرالی زندگی می کنند. خودشان رأی می دهند، قانون می سازند، چرا در افغانستان حکومت فدرالی پیاده نمی شود.[4]
حقوق اقوام: شهید مزاری با توجّه به آسیب هایی که وحدت و یکپارچگی ملّی افغانستان را تهدید می کند می فرماید: ما حقوق همه مردم افغانستان را بر پایه نفوس و به تناسب حضورشان درصحنه های جهاد می خواهیم...[5]
اگر انتخابات برگزار شود، نخست باید آمار گرفته و سرشماری شود. این سرشماری باید زیرنظر سازمان ملل باشد. پس از آن انتخابات زیر نظر سازمان ملل برگزار شود... هرملیّتی به تناسب واقعیت وجودی و حضور خود دراین کشور، در سرنوشت سیاسی خود سهیم باشند... و این مربوط به یک ملیّت و قوم خاصّی نیست که ضمانت اجرایی بخواهیم. ملیّت های گوناگون در این کشور وجود دارند. ما می خواهیم همه ملیّت ها همان گونه که درجهاد و در تکالیفی که درطول جهاد پیش آمده، سهم داشتند، شهید دادند و آواره شدند، باید درآینده این مملکت نیز سهم داشته باشند.[6]
حقوق زن: شهید مزاری درسخنرانی های خود ازحقوق زنان حمایت می کرد و می فرماید: ما معتقدیم که انتخابات باید کاملاً آزاد باشد و همه مردم افغانستان بتوانند درآن شرکت کنند، ما سیستم انحصار را به هرشکل و شیوه آن رد می کنیم و طرفدار شرکت همه مردم افغانستان اعم از زن، مرد، پیر و جوان و... برای تعیین سرنوشت سیاسی شان هستیم، این عادلانه نیست که مردان حق شرکت در انتخابات داشته باشند، امّا زنان ازاین حق مسلّم انسانی- اسلامی شان برخوردار نباشند، همه حق دارند در انتخابات شرکت کنند.[7]
شهید مزاری به جایگاه و حضور فعّال زنان در صدر اسلام اشاره می کند و دیدگاه کسانی را که مخالف حضور زنان در فعالیت های اجتماعی- سیاسی هستند، مخالف اسلام می داند و می فرماید: «زنان از همه حقوق انسانی برخوردارند و می توانند در همۀ عرصه های زندگی اجتماعی- سیاسی کشور فعّال باشند، انتخاب شوند و انتخاب کنند.[8]
فریاد حق خواهی و عدالت طلبی شهید مزاری آن قدر رسا و گویا بود که به رغم کار شکنی های برخی حلقه های داخلی، در سراسر منطقه طنین انداز شد و حتی سیاست خارجی بسیاری از کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای را تحت تأثیر قرار داد. از این رو در نشست بن که دولت و حکومت افغانستان پساطالبان پایه گذاری می شد، شعاع وجودی هزاره ها و شیعیان افغانستان به عنوان 20% کل نفوس افغانستان، مذهب شیعه، به عنوان یکی از دومذهب موجود درافغانستان و همچنین حقوق اساسی و مشارکت سیاسی زنان، تلویحاً به رسمیت شناخته شد. البته این کافی نیست امّا بدون تردید گامی به سوی توسعه وپیشرفت افغانستان است
